Na początku lat 80. badania potwierdziły obecność HPV typu 16 i 18 w komórkach raka szyjki macicy,^(1-2), zachęcając do badań i rozwoju szczepionki zapobiegającej wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV).

Szczepionka Gardasil firmy Merck była pierwszą szczepionką przeciw HPV zatwierdzoną przez FDA, ale uzyskała zgodę FDA w trybie Fast Track po procesie przeglądu trwającym zaledwie sześć miesięcy.⁽⁶⁾

Przed szczepieniem Gardasilem profilaktyka raka szyjki macicy obejmowała regularne badania cytologiczne i dodatkowe opcje leczenia, w tym kolposkopię i usuwanie wszelkich nieprawidłowych zmian za pomocą technik, takich jak laserowa procedura wycięcia elektrochirurgicznego (LEEP). Te opcje leczenia nadal stanowią standard opieki w badaniach przesiewowych i profilaktyce raka szyjki macicy⁽⁷⁾ i przypisuje się im zmniejszenie raka szyjki macicy w Stanach Zjednoczonych o 75 procent.⁽⁸⁾
Pomimo dostępności skutecznych opcji leczenia do wykrywania i zapobiegania rakowi szyjki macicy, Gardasil uzyskał status Fast Track i przyspieszoną zgodę FDA.⁽⁹⁾ Przyspieszona akceptacja ma na celu umożliwienie zatwierdzenia leków, zanim przyniosą pacjentowi jakiekolwiek korzyści kliniczne. Zatwierdzenie opiera się na ustaleniach związanych z zastosowaniem „zastępczego punktu końcowego”, takiego jak marker fizyczny, wynik laboratoryjny, taki jak poziomy przeciwciał lub „inny środek, który ma przewidywać korzyści kliniczne, ale sam w sobie nie jest miarą korzyść kliniczna”.⁽¹⁰⁾ Innymi słowy, Gardasil nie musiał wykazywać prawdziwej skuteczności – zapobiegania rakowi szyjki macicy – ​​zanim został uznany za skuteczny i uzyskał aprobatę i licencję FDA.

Inwazyjny rak szyjki macicy spowodowany nierozwiązanym zakażeniem HPV może trwać dziesięciolecia⁽¹¹⁾ opracowanie i odpowiednio badań przedlicencyjnych firmy Merck dotyczących szczepionki Gardasil, ograniczonych do pięciu lat,⁽¹²⁾ nie mogli klinicznie potwierdzić, że jego szczepionka faktycznie była w stanie zapobiec rakowi szyjki macicy.⁽¹³⁾ FDA zezwoliła również firmie Merck na stosowanie amorficznego hydroksyfosforanosiarczanu glinu (AAHS), aluminiowego adiuwanta zamiast soli fizjologicznej placebo, jako kontroli w badaniach klinicznych przed uzyskaniem licencji oryginalnego Gardasilu.⁽¹⁴⁾ Bezpieczeństwo aluminiowych adiuwantów w szczepionkach było już kwestionowane^(15-16-17) przed użyciem w szczepionkach przeciwko HPV i trwające badania nad wodorotlenkiem glinu w szczepionkach wykazały, że wiąże się on z długotrwałymi zaburzeniami funkcji poznawczych^(18-19) a także przewlekły ból⁽²⁰⁾ i zmęczenie.⁽²¹⁾ Jednak nawet w obliczu badań łączących aluminium ze stanami zapalnymi i przewlekłymi problemami zdrowotnymi firma Merck uzyskała pozwolenie na używanie go jako kontroli w badaniach bezpieczeństwa przed uzyskaniem licencji.

W dniu 18 maja 2006 r. firma Merck przedłożyła dane Komitetowi Doradczemu ds. Szczepionek i Produktów Biologicznych FDA (VRBPAC) wykazujące, że Gardasil zapobiega śródnabłonkowej neoplazji szyjki macicy (CIN) stopnia 1, 2 i 3, w związku z czym FDA zatwierdziła szczepionkę do użytku u dziewcząt i kobiet w wieku od 9 do 26 lat,^(22-23) ale VRBPAC nie dysponował danymi klinicznymi potwierdzającymi zdolność szczepionki Gardasil do zapobiegania rakowi szyjki macicy. W związku z tym „zastępczy punkt końcowy” – zmniejszenie CIN 1, 2 i 3 związane z HPV typu 16 i 18 – wykorzystano do wnioskowania o prawdopodobnej skuteczności szczepionki. Korzystając z tego parametru, VRBPAC stwierdził, że szczepionka była skuteczna, mimo że nie wykazano, aby zapobiegała rakowi szyjki macicy.⁽²⁴⁾ VRBPAC głosowało również za zatwierdzeniem Gardasilu do stosowania u dziewcząt w wieku od 9 lat, mimo że bardzo niewiele dziewcząt w wieku od 9 do 15 lat zostało włączonych do badań przed zatwierdzeniem.⁽²⁵⁾

W ciągu kilku tygodni od zatwierdzenia Gardasilu przez FDA Komitet Doradczy CDC ds. Praktyk Szczepień (ACIP) głosował za zaleceniem trzech dawek szczepionki dla wszystkich 11- i 12-letnich dziewcząt, z programem „nadrabiania zaległości” dla kobiet w wieku od 13 do 26 lat.⁽²⁶⁾ Chociaż szczepionkę Gardasil zaleca się stosować przed rozpoczęciem aktywności seksualnej, zachęca się nawet kobiety, które obecnie są aktywne seksualnie, do jej przyjmowania bez przeprowadzania wstępnego badania przesiewowego w kierunku aktualnego zakażenia HPV, mimo że w zatwierdzeniach danych przed wprowadzeniem na rynek zauważono, że szczepionka może potencjalnie zaostrzyć trwającą infekcję HPV.⁽²⁸⁾ Komunikat prasowy CDC zalecający Gardasil do rutynowego stosowania nie informował o niezdolności szczepionki do leczenia istniejących wcześniej infekcji HPV, zmian przedrakowych lub raka szyjki macicy.⁽²⁸⁾

W momencie premiery Gardasil był najdroższą szczepionką w historii, kosztując średnio 360 USD plus dodatkowe koszty związane z wizytami lekarskimi w celu uzupełnienia zalecanej serii trzech dawek.⁽²⁹⁾ W rezultacie szacunkowe koszty szczepienia wszystkich kobiet w USA w wieku od 11 do 18 lat oszacowano na 2 miliardy dolarów.⁽³⁰⁾

W 2005 roku, rok przed zatwierdzeniem szczepionki Gardasil przez FDA, ponad 1.500 przedstawicieli handlowych firmy Merck skupiło się na szczepionce Gardasil, a wkład firmy Merck w organizacje zajmujące się zdrowiem kobiet i kampanie polityczne dramatycznie wzrosły.⁽³¹⁾
Po zatwierdzeniu przez FDA i zaleceniu ACIP, Merck rozpoczął bardzo agresywną kampanię marketingową skierowaną do dorastających dziewcząt, zachęcając je do bycia „jedną ofiarą mniej” raka szyjki macicy. Oprócz kampanii reklamowych skierowanych do młodych kobiet, firma Merck zainicjowała szeroko zakrojone kampanie lobbingowe na szczeblu stanowym, aby wprowadzić obowiązek szczepienia przeciwko HPV przed rozpoczęciem nauki w szkole. Wysiłki firmy Merck obejmowały lobbowanie ustawodawców stanowych, opracowywanie projektów ustaw, szukanie wsparcia u ustawodawców i organizacji branżowych lekarzy oraz bycie głównym źródłem informacji o szczepieniach przeciwko HPV.